Γιάννης Γιαλαμάς: Πως να ξεχωρίζεις τις (ψεύτικες) εικόνες τεχνητής νοημοσύνης.

Τις προάλλες, ο Γερμανός καλλιτέχνης Boris Eldagsen, κέρδισε το κορυφαίο βραβείο στην κατηγορία Φωτογραφικής Δημιουργίας της Sony World Photography Awards, με το έργο του “THE ELECTRICIAN”. Η είδηση αυτή από μόνη της δεν θα αποτελούσε αντικείμενο συζήτησης. Ωστόσο, ο ίδιος αρνήθηκε να παραλάβει το βραβείο γιατί η συλλογή φωτογραφιών του, είναι κάποιες ψεύτικες “αναμνήσεις του παρελθόντος”, οι οποίες δεν υπήρξαν ποτέ στην πραγματικότητα, και κανείς κανείς δε φωτογράφησε.

Αντ’ αυτού, τις περιέγραψε με κείμενο, τις παρήγαγε μέσα σε λίγα λεπτά και έπειτα τις επεξεργάστηκε περίπου 30 φορές μέσω A.i. image generators. Ωστόσο, η κριτική επιτροπή δεν μπόρεσε να διακρίνει την μη ρεαλιστικότητα τους. Ομοίως, λίγες βδομάδες πριν, αρκετοί από εμάς ξεγελαστήκαμε όταν είδαμε τον πρώην πλανητάρχη να τον συλλαμβάνουν, μέσα από ψεύτικες φωτογραφίες, (σενάριο που τελικά επαληθεύτηκε) και είδαμε τον Πάπα να κυκλοφορεί με λευκό μπουφάν γνωστού οίκου μόδας.

Όσο συνεχίζουμε να έχουμε παρουσία στα κοινωνικά δίκτυα και στο διαδίκτυο, νομοτελειακά θα πέφτουμε πάνω σε εικόνες που δεν θα μπορούμε να διακρίνουμε αν όντως έχουν υπάρξει στην πραγματικότητα ή αν δημιουργήθηκαν με τεχνητή νοημοσύνη (A.i.). Η μήπως μπορούμε;

Ας δούμε μερικές συμβουλές, χωρίς όμως να αποτελούν κανόνα.

Πρώτον, ελέγξτε τις πηγές! Αν μία εικόνα δεν αναφέρει πηγή (συνήθως τον φωτογράφο κλπ) ή η πηγή της δεν φαίνεται πολύ αξιόπιστη, το πιο πιθανόν (πλέον) είναι ότι πρόκειται για ψεύτικη.

Αν υπήρχε μία “παλιά” φωτογραφία με το ψηλότερο άλογο του κόσμου, όπως βιάσηκαν να αμναμεταδώσουν πολλά μέσα στον βωμό των clicks, μάλλον τόσα χρόνια θα την είχαμε ξαναδεί. Το ότι εμφανίστηκε ξαφνικά, μάλλον μας προϊδεάζει πως δεν είναι και τόσο παλιά…

Το σημαντικότερο είναι να αναζητάτε ανακρίβειες! Ψάξτε για παραμορφώσεις, ειδικότερα σε σημεία που τα αντικείμενα “συναντούν” το παρασκήνιο και συγχέονται (για παράδειγμα, όταν ένα αυτί ξαφνικά σταματάει να εμφανίζεται, είτε ενσωματώνεται με τα γυαλιά ηλίου κλπ). Ακόμα ένα αδύνατο σημείο που έχουν προς το παρόν οι μηχανές δημιουργίας εικόνων A.i., είναι η απεικόνιση των ανθρωπίνων άκρων. Έχει πολύ πλάκα να βλέπετε παραπάνω δάχτυλα, η σπασμένες αρθρώσεις. Ρίξτε μία προσεκτική ματιά στην φωτογραφία του Trump, ή τoυ Γερμανού φωτογράφου και θα το αντιληφθείτε.

Αν ένα αντικείμενο (ίδιο) εμφανίζεται πολλές φορές, ίσως είναι προϊόν αυτόματης δημιουργίας/επεξεργασίας. Ψάξτε για επαναλήψεις! Πολλές φορές θα δείτε και δύο άτομα να μοιάζουν υπερβολικά. Η είναι δίδυμοι, είτε είναι τεχνητό προϊόν.

Μετρήστε δόντια!!! Αν δείτε άνθρωπο να χαμογελάει, ένας τρόπος για αν επαληθεύσετε την αυθεντικότητα του, είναι να μετρήσετε τα δόντια του…
θα εκλαγείτε!

Υπάρχουν ασυνήθιστες (η καθόλου) φωτισμοί και σκιές? Ο φωτορεαλισμός είναι κάτι στο οποίο (προς στιγμήν) οι γεννήτριες εικόνων, υστερούν.

Μπορείτε επίσης να αναζητήσετε τις τεχνικές προδιαγραφές της φωτογραφίας. Πολλές φορές, οι εικόνες που βλέπεται, εμπεριέχουν στις ιδιότητες τους κάποια δεδομένα  (πχ το μέρος και την ώρα που τραβήχτηκαν, από ποια φωτογραφική μηχανή, και με ποιες ρυθμίσεις). Αν δεν παρέχονται, οι πιθανότητες είναι, πως δεν τραβήχτηκαν με κάμερα. σε λίγες μέρες, η google θα προσθέσει την λειτουργία “About this image” στο google chrome.

Κάποια προγράμματα δημιουργίας εικόνων, εκτός από τα θαμπά πρόσωπα, έχουν ως γνώρισμά και κάποια ψηφιακή “υπογραφή”. Για παράδειγμα, το DALL-e, σε κάθε εικόνα που γεννάει, προσθέτει την χρωματική παλέτα στο κάτω δεξιά μέρος. Βέβαια, κάποιος με ελάχιστες γνώσεις μπορεί να το περικόψει.

Χρησιμοποιήστε εργαλεία ανίχνευσης και επαλήθευσης. Αν και δεν είναι καθ’ όλα αξιόπιστα, υπάρχουν εργαλεία τα οποία μπορούν να υπολογίσουν την πιθανότητα μία εικόνα να μην είναι πραγματική. Ένα παράδειγμα είναι το “Maybe’s AI Art Detector”, το “DALL-E Detector” ή το “Error Level Analysis”.

Καμία από τις παραπάνω μεθόδους δεν θα προσφέρει εξασφαλισμένη απόδειξη αν μία φωτογραφία είναι προϊόν προγράμματος, αλλά το σίγουρο είναι πως αν δεν εκπαιδευτούμε στην κριτική μας ικανότητα, πολλές φορές θα κινδυνέψουμε να πέσουμε θύματα απατών, όπως συμβαίνει ήδη σε μικρότερο βαθμό με προγράμματα επεξεργασίας εικόνας, αλλά με την διαφορά ότι δεν απαιτούνται ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις πλέον.

Υ.Γ. Μία συμβουλή για όσους χρησιμοποιούν εικόνες. Πρέπει να βάζουμε όχι μόνο την δήλωση ότι οι εικόνα είναι προϊόν της εκάστοτε μηχανής, αλλά και την περιγραφή που της ζητήσαμε για να μας την παράξει. Έτσι, θα μάθουμε ως σύνολο, τις δυνατότητες και τους περιορισμούς.

Y.Γ. 2. H φωτογραφία εξωφύλλου του άρθρου, είναι προϊόν του DALL-e, με την προτροπή ¨Φτιάξε έναν πίνακα στο στυλ του beksinski και βάλε τον Super Mario”.

Ο Γιάννης Γιαλαμάς είναι εκπαιδευτής στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών “Εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης”, του Aegean College.