Αγορά εργασίας: Οι 7+1 αλλαγές σε άδειες και ωράρια

Οι διατάξεις του νόμου 4808/2021 για την «Προστασία της Εργασίας» που θεσπίζουν νέες άδειες για τους εργαζόμενους γονείς και τους φροντιστές τίθενται άμεσα σε εφαρμογή μετά την πρόσφατη έκδοση της σχετικής εγκυκλίου.

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Απογευματινή»:

Διάταξη για γονικές άδειες. Σύμφωνα με αυτή, ορίζεται -μεταξύ άλλων- γονική άδεια 4 μηνών και για τους δύο γονείς, με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ για τους δύο μήνες με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό.

Αναλυτικά:

Η άδεια μπορεί να χορηγείται συνεχόμενα ή τμηματικά μέχρι το παιδί να γίνει 8 ετών.
Αν και οι δύο γονείς απασχολούνται στον ίδιο εργοδότη, πρέπει να αποφασίσουν ποιος από τους δύο θα κάνει πρώτος χρήση.
Προστατεύονται από τις απολύσεις και οι δύο, όταν κάνουν χρήση των αδειών. Για τον πατέρα, η προστασία από απόλυση εκτείνεται σε 2 μήνες από τον τοκετό για το 1ο παιδί, σε 4 μήνες για το 2ο και σε 6 μήνες για κάθε επόμενο παιδί μετά το δεύτερο.
Τρίτεκνοι-πολύτεκνοι: Δικαιούνται να λάβουν τη γονική άδεια για κάθε παιδί ξεχωριστά, διακεκομμένα ή και συνεχόμενα, ενώ δικαιούνται να λάβουν το επίδομα για επιπλέον δύο μήνες, ανεξαρτήτως του αριθμού των παιδιών που γεννήθηκαν μαζί.
Γονείς μόνοι λόγω χηρείας δικαιούνται τη γονική άδεια και το επίδομα εις διπλούν. Η άδεια χορηγείται κατόπιν σχετικής αίτησης του εργαζομένου, με κάθε ευέλικτο τρόπο που εξυπηρετεί τον εργοδότη και τον εργαζόμενο, με τη μορφή μειωμένου ημερήσιου ωραρίου ή σε ημέρες άδειας, οι οποίες μπορούν να κατανέμονται σε εβδομαδιαία ή σε μηνιαία βάση, χωρίς να θίγεται το δικαίωμα του εργαζομένου να λάβει το επίδομα γονικής άδειας.

Οι προβλέψεις του νόμου αφορούν και ειδικές άδειες, και συγκεκριμένα:

Άδεια φροντίδας. Για τη φροντίδα προσώπου δικαιούται άδεια 5 ημερών κάθε χρόνο εργαζόμενος που έχει συμπληρώσει στον ίδιο εργοδότη τουλάχιστον ένα έτος απασχόλησης, εφόσον υπάρχει σοβαρός ιατρικός λόγος που βεβαιώνεται με σχετική γνωμάτευση.
Άδεια 2 ημερών. Χορηγείται δύο φορές τον χρόνο από μία εργάσιμη ημέρα κάθε φορά σε εργαζόμενο για λόγους ανωτέρας βίας, που αφορά επείγοντα περιστατικά ασθενείας, εφόσον βεβαιώνεται με γνωμάτευση από δημόσιο νοσοκομείο ή συμβεβλημένο ιατρό του ΕΟΠΥΥ.
Άδεια ευελιξίας. Κάθε εργαζόμενος γονέας ή φροντιστής με παιδιά ηλικίας έως 12 ετών έχει δικαίωμα να εργαστεί με τηλεργασία, μερική απασχόληση ή ευέλικτο ωράριο. Όταν οι ευέλικτοι όροι εργασίας έχουν περιορισμένη διάρκεια, ο εργαζόμενος επιστρέφει στην αρχική μορφή της απασχόλησής του, όταν λήξει η συμφωνηθείσα περίοδος.
Άδεια άνευ αποδοχών. Δίδεται αυτοτελώς σε κάθε φυσικό, θετό και ανάδοχο γονέα υποχρεωτικά, χωρίς γνώμη υπηρεσιακού συμβουλίου, όταν πρόκειται για ανατροφή τέκνου ηλικίας έως και 8 ετών. Για τους υπαλλήλους που έχουν έως δύο τέκνα, η υπηρεσία που τους μισθοδοτεί υποχρεούται να καταβάλλει στον γονέα μηνιαίως, για κάθε τέκνο, ποσό ίσο με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό για τους δύο πρώτους μήνες της άδειας. Οι γονείς διδύμων, τριδύμων ή πολύδυμων τέκνων δικαιούνται να λάβουν την άδεια για κάθε παιδί ξεχωριστά, τμηματικά ή και συνεχόμενα και για δύο μήνες επιπλέον, ανεξαρτήτως του αριθμού των παιδιών που γεννήθηκαν μαζί.

Τι προβλέπεται για μειωμένο ωράριο ανάλογα με τη διαμόρφωση των αποδοχών:

Μείωση ωρών εργασίας στο 50% με ανάλογη μείωση αποδοχών: Η διευκόλυνση αυτή χορηγείται αυτοτελώς σε κάθε φυσικό, θετό και ανάδοχο γονέα υποχρεωτικά, χωρίς γνώμη υπηρεσιακού συμβουλίου, όταν πρόκειται για ανατροφή τέκνου ηλικίας έως και οκτώ (8) ετών. Οι υπάλληλοι μπορούν να ζητήσουν με αίτησή τους τη μείωση των ωρών εργασίας τους μέχρι και 50%, με ανάλογη μείωση αποδοχών, για χρονική διάρκεια μέχρι πέντε (5) έτη. Με την αίτησή του ο υπάλληλος προσδιορίζει εάν επιθυμεί τη μείωση της ημερήσιας απασχόλησης ή των εργάσιμων ημερών. Σε κάθε περίπτωση, ως χρόνος πραγματικής και συντάξιμης δημόσιας υπηρεσίας για κάθε νόμιμη συνέπεια υπολογίζεται μόνο ο χρόνος πραγματικής απασχόλησης.
Μείωση χρόνου, όχι αποδοχών. Ο χρόνος εργασίας του γονέα υπάλληλου μειώνεται κατά δύο ώρες ημερησίως, εφόσον έχει τέκνα ηλικίας έως δύο ετών και κατά μία ώρα, εφόσον έχει τέκνα ηλικίας από 2-4 ετών. Για γονέα άγαμο ή χήρο ή διαζευγμένο ή με αναπηρία 67% και άνω, το κατά μία ώρα μειωμένο ωράριο ή η άδεια προσαυξάνονται κατά έξι μήνες ή έναν μήνα, αντίστοιχα. Ο χρόνος εργασίας γονέα υπαλλήλου μειώνεται επιπρόσθετα κατά μία ώρα ημερησίως για δύο επιπλέον χρόνια, μετά την απόκτηση τέταρτου τέκνου.

Άδεια ανατροφής τέκνων.

Γονέας υπάλληλος δικαιούται εννέα μήνες άδεια με αποδοχές για ανατροφή παιδιού, εφόσον δεν κάνει χρήση του μειωμένου ωραρίου. Το ίδιο ισχύει για υπάλληλο που υιοθετεί ή αναδέχεται τέκνο ηλικίας έως τεσσάρων ετών. Εάν μέχρι τη συμπλήρωση των τεσσάρων ετών απομένει διάστημα μικρότερο των εννέα μηνών, χορηγείται άδεια για το διάστημα που υπολείπεται. Υπάλληλος που αποκτά δίδυμα, τρίδυμα ή και περισσότερα τέκνα δικαιούται επιπλέον άδεια ανατροφής έξι μηνών με αποδοχές για κάθε τέκνο πέραν του ενός.

Άδεια για το σχολείο των τέκνων.

Οι υπηρεσίες υποχρεούνται να διευκολύνουν τους υπαλλήλους που έχουν τέκνα, τα οποία παρακολουθούν μαθήματα πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με σκοπό την παρακολούθηση της σχολικής τους επίδοσης.

Άδεια για ασθένεια τέκνου:

Υπάλληλοι που έχουν ανήλικα τέκνα δικαιούνται άδεια με αποδοχές έως τέσσερις εργάσιμες ημέρες για κάθε ημερολογιακό έτος, σε περίπτωση ασθένειας των τέκνων τους. Για τους τρίτεκνους υπαλλήλους η άδεια ανέρχεται σε επτά εργάσιμες ημέρες και για πολύτεκνους σε δέκα εργάσιμες ημέρες. Για μονογονεϊκές οικογένειες, η άδεια ανέρχεται σε οκτώ εργάσιμες ημέρες.

Άδεια για υιοθεσία ή παρένθετη μητρότητα.

Χορηγείται σε υπαλλήλους που υιοθετούν τέκνο, καθώς και σε υπαλλήλους που γίνονται ανάδοχοι γονείς, επιπλέον άδεια τριών μηνών με πλήρεις αποδοχές εντός του πρώτου εξαμήνου μετά την περαίωση της διαδικασίας, εφόσον το υιοθετημένο ή το αναδεχόμενο τέκνο είναι ηλικίας έως έξι ετών. Ένας μήνας από την άδεια αυτή μπορεί να καλύπτει απουσία του υπαλλήλου κατά το προ της υιοθεσίας ή της αναδοχής διάστημα. Στους γονείς που αποκτούν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας χορηγείται επιπλέον άδεια τριών μηνών με πλήρεις αποδοχές αμέσως μετά τη γέννηση του τέκνου.

Μονογονεϊκές οικογένειες.

Το δικαίωμα στην άδεια μπορεί να ασκηθεί κατά τον χρόνο που ο γονέας ασκεί αποκλειστικά τη γονική μέριμνα ή την επιμέλεια του παιδιού. Παύει να ισχύει, όταν σταματά να υφίσταται δικαίωμα/υποχρέωση στη γονική μέριμνα ή στην επιμέλεια του τέκνου, με την ενηλικίωση αυτού. Η εν λόγω άδεια θα πρέπει να χορηγείται και μετά το 18ο έτος ηλικίας του παιδιού, εφόσον αυτό έχει αποδεδειγμένα ανάγκη από ειδική φροντίδα για λόγους βαριάς ή χρόνιας ασθένειας ή αναπηρίας.